De vraag welke historische figuren je uitnodigt voor een etentje is een populaire ijsbreker. Nu suggereert Sora AI van OpenAI iets anders: welke historische figuren zou je graag met elkaar zien vechten? Dit weerspiegelt een bredere trend: nieuwe technologie lijkt vaak geïnspireerd door de dystopische sciencefiction van de afgelopen decennia, maar op een manier die de essentie mist. In plaats van een waarschuwend verhaal te zijn, worden deze invloeden omarmd, soms zonder te beseffen welke duistere boodschappen ze met zich meebrengen.
Het omarmen van de dystopische esthetiek
De verontrustende gelijkenis tussen Sora’s producties en het duister-komische entertainment dat in dystopische films wordt afgebeeld, is opvallend. Stel je voor dat Gandhi met Hitler worstelt, of dat Stephen Hawking wordt achtervolgd door de politie – deze scenario’s weerspiegelen het bizarre, grove entertainment uit films als ‘Idiocracy’, ‘Robocop’ en ‘The Running Man’. Dit is nieuw, het voelt als een grap van een schrijver uit de jaren negentig, of zelfs als commentaar op sociaal verval.
Deze fascinatie is niet toevallig. Modern design haalt vaak inspiratie uit de neon-noir-esthetiek van cyberpunk, met zijn hightech, low-life sfeer. Beïnvloed door werken als de romans van William Gibson en ‘The Matrix’, omarmt de technologie-industrie beelden van verwoeste stadsgezichten, almachtige bedrijven, hightech lichaamsaanpassingen, V.R. ziektes, misleidende AI, mechanische moordenaars en in leer geklede hackers die door cyberspace navigeren. Deze visies waren zelden ambitieus bedoeld, maar toch lijkt de technologie-industrie ze rechtstreeks in hun ontwerpen te verwerken.
De Tesla Cybertruck is een voorbeeld van deze trend. Het ontwerp, door Elon Musk omschreven als ‘wat Bladerunner zou hebben aangestuurd’, doet duidelijk denken aan dystopische sciencefiction. De truck heeft echter ook te maken gehad met tal van praktische problemen – barsten van kogelvrije ramen, verkleuring van roestvrij staal en meerdere terugroepacties – waardoor de discrepantie tussen esthetiek en realiteit werd benadrukt.
De onbedoelde gevolgen van de obsessie van technologie
Deze dystopische uitstraling doordringt verschillende aspecten van de technologie. Mark Zuckerbergs demonstratie van A.I. brillen zaten vol met storingen, en rekruteringsvideo’s voor militaire technologie lijken nu op zelfspotparodieën op ‘The Office’, in plaats van op de intensiteit van ‘Starship Troopers’.
Misschien wel het meest zorgwekkend is het domein van de menselijke relaties. Sam Altman, CEO van OpenAI, heeft zijn ideale A.I. expliciet gemodelleerd. persona naar het personage van Scarlett Johansson in ‘Her’, die verder evolueert dan haar menselijke minnaar. De Grok-chatbot van Elon Musk beschikt over een suggestief ‘companions’-programma, inclusief een pornografische waifu. Zelfs een advertentie in de New Yorkse metro voor een A.I. accessoire genaamd Friend, een ketting die fungeert als continue bewaking en frames die complexe menselijke verbindingen vervangen als oplossing.
De oorsprong van dystopische visioenen
Het is vermeldenswaard dat de technologie-industrie deze dystopische angsten niet heeft uitgevonden. Sciencefictionschrijvers kristalliseerden simpelweg de al lang bestaande angsten over de menselijke veroudering, de massamedia en de afnemende verwachtingen, en projecteerden deze in een overdreven toekomst. Het is niet verrassend dat we A.I. en het gebruiken om sensationele beelden te creëren, of dat onze zorgen over toezicht en vervreemding tot meer van hetzelfde leiden. Wat verrassend is, is dat deze uitkomsten nu vermomd als waarschuwende verhalen verschijnen.
De angst voor onszelf
Recente ontwikkelingen op het gebied van AI benadrukken een meer fundamentele angst: de angst voor anderen. De industrie probeert vervangingen te bedenken voor ervaringen als ‘vriendschap’ en ‘relaties’, waarbij de complexiteit van menselijke interactie wordt uitbesteed – hetzij via een ketting met commentaar op videogames of via een toegewijde chatbot die altijd klaar staat om te luisteren. Het ‘probleem’ dat sommige moderne A.I. die we proberen op te lossen, zijn in essentie onszelf. Waarschuwingen uit dystopische verhalen worden ingezet als oplossingen, schijnbaar zonder ironie.
Uiteindelijk weerspiegelt de omarming van dystopische stijlfiguren door de technologie-industrie een merkwaardige trend: een onvermogen om de inherente waarschuwingen te onderkennen die zijn ingebed in de science fiction waar zij inspiratie uit haalt, en een bereidheid om die dystopische toekomsten te verdedigen in plaats van ze te vermijden.
Casey Michael Henry is een schrijver gevestigd in New York City. Hij publiceert de culturele nieuwsbrief Slim Jim.
