In schril contrast met de Amerikaanse economische filosofieën keurden de aandeelhouders van Tesla donderdag met overweldigende meerderheid een plan goed dat CEO Elon Musk tot de eerste biljonair ter wereld zou kunnen maken, net zoals New York City een kandidaat voor de belasting van de rijken tot hun volgende burgemeester koos. Deze gebeurtenissen benadrukken een groeiende kloof in de manier waarop Amerikanen naar de verdeling van rijkdom en leiderschap van bedrijven kijken.
Een ‘winner-takes-all’-benadering
De aandeelhouders van Tesla, gevestigd in Austin, Texas, omarmden grotendeels een ‘winner-takes-all’-model van het kapitalisme. Ze stemden ervoor om Musk-aandelen ter waarde van naar schatting $1 biljoen toe te kennen als Tesla de komende tien jaar ambitieuze financiële en operationele doelen zou bereiken. Dit omvat doelstellingen zoals de verkoop van een miljoen mensachtige robots en 10 miljoen betaalde abonnementen op de zelfrijdende software van het bedrijf, waardoor de marktkapitalisatie van Tesla aanzienlijk wordt uitgebreid van de huidige waardering van ongeveer $ 1,4 biljoen naar $8,5 biljoen.
Na de stemming bedankte Musk de aandeelhouders en zei: “Waar we aan beginnen is niet alleen een nieuw hoofdstuk van de toekomst van Tesla, maar een heel nieuw boek.” Hoewel de aandelen van Tesla een bescheiden dip kenden in de handel buiten kantooruren, verdedigden de directeuren van het bedrijf en veel investeerders het compensatiepakket als een cruciale motivator voor Musk om door te gaan met het ontwikkelen van futuristische producten zoals zelfrijdende voertuigen.
Gemengde reacties en zorgen
Terwijl voorstanders, zoals Cathie Wood van Ark Invest, beweren dat het beloningsplan investeerders ten goede zal komen als ambitieuze doelstellingen worden gehaald, uiten critici hun zorgen over de concentratie van rijkdom en de macht van bedrijven. Thomas DiNapoli, controleur van de staat New York, beschreef het plan als ‘betalen voor ongecontroleerde macht’, in plaats van op prestaties gebaseerde beloning.
Het probleem reikt verder dan bedrijfsfinanciering. Paus Leo XIV gaf ook commentaar en koppelde de compensatie van Musk aan een groeiende ongelijkheid tussen rijke individuen en werkende mensen – een kloof die werd onderstreept door het feit dat de gemiddelde Tesla-werknemer in 2024 ongeveer $57.000 verdiende. Musk zelf probeerde de zorgen over de armoede aan te pakken door te suggereren dat de zich ontwikkelende mensachtige robot van zijn bedrijf, Optimus, de oplossing in petto heeft, hoewel die oplossing nog enkele jaren op zich laat wachten.
Juridische en historische context
Dit ongekende beloningsplan bouwt voort op een soortgelijk pakket dat in 2018 door de aandeelhouders van Tesla werd goedgekeurd. Met name een rechter uit Delaware heeft vorig jaar dat compensatieplan voor 2018, ter waarde van ongeveer $128 miljard, vernietigd, daarbij verwijzend naar een “zeer gebrekkig” goedkeuringsproces. Tesla gaat momenteel in beroep tegen deze beslissing.
Het stemproces zelf stelde Musk, die ongeveer 15% van de aandelen van Tesla bezit, in staat om op zijn eigen aandelen te stemmen, waardoor zijn eigendomsbelang mogelijk zou toenemen tot bijna 29% als hij aan de voorwaarden van het plan zou voldoen. Ondanks de recente dalende winsten en autoverkopen behielden veel kleinere investeerders hun aandelen en leken ze bereid Musks controversiële uitstapje naar de politiek over het hoofd te zien – vooral zijn recente steun aan Donald Trump.
Bredere implicaties
De goedkeuring van het compensatieplan van Musk was niet verrassend, aangezien slechts een handvol vergelijkbare aandelenpakketten van managers de afgelopen jaren de aandeelhoudersstemming niet hebben gehaald. Prominente investeerders, zoals de beheerder van het Noorse staatsinvesteringsfonds, uitten echter hun bedenkingen, daarbij verwijzend naar hun zorgen over de omvang van de beloning en het potentieel ervan om de afhankelijkheid van één enkel individu te vergroten (een risico dat bekend staat als het ‘sleutelpersoonrisico’). Anderen voerden aan dat het plan de raad van bestuur van Tesla te veel flexibiliteit gaf bij het toekennen van aandelen, zelfs zonder de geschetste productdoelen te bereiken.
Uiteindelijk laat de goedkeuring van het pakket van Musk een duidelijke verdeeldheid zien in het Amerikaanse bedrijfsleven en de Amerikaanse politiek – een spanning tussen degenen die het succes van goed verdienende managers vieren en degenen die pleiten voor rechtvaardigere systemen voor de verdeling van rijkdom. Het is waarschijnlijk dat deze gebeurtenis het politieke debat zal blijven voeden en de lopende gesprekken over ondernemingsbestuur en inkomensongelijkheid zal benadrukken.
Het compensatieplan “werd ontworpen met één overkoepelend doel: Tesla’s volgende fase van uitzonderlijke groei, innovatie en waardecreatie een impuls geven”, zei Robyn Denholm, voorzitter van de raad van bestuur van het bedrijf, vorige maand in een brief aan de aandeelhouders.
